Nederlands

De vroegere bunker voor onderzeeërs 'Valentin' is momenteel de op één na grootste bovengrondse bunker van Europa. Het is het zichtbaarste overblijfsel van drie grote nationaalsocialistische bewapeningsprojecten, die sinds het midden van de jaren 1930 een oorspronkelijke landbouwregio volkomen veranderden.

Al in 1935 begon de Wirtschaftliche Forschungsgesellschaft mbH (Wifo), een schijnfirma van het toenmalige Ministerie van economie, tussen Farge en Neuenkirchen met de bouw van een ondergrondse opslagplaats voor brandstof. In de onmiddellijke nabijheid liet de Kriegsmarine vanaf 1938 andere brandstofbunkers bouwen. Beide complexen dienden als voorbereiding op de oorlog. Vanaf midden 1943 werden de aanwezige infrastructuur en de arbeiderskampen voor het project 'Onderzeebootbunker Valentin' verder gebruikt.

Van de projecten voor tankopslagplaatsen uit de jaren '30, de reusachtige bouwplaats van de onderzeebootbunker en de kampen getuigt vandaag nog slechts weinig. Alleen de bunker staat er nog, als onmiskenbaar teken van de nationaalsocialistische oorlogsmachine.

Een bouwplaats tijdens de oorlog

In het midden van 1943 begon de Kriegsmarine met de bouw van de onderzeebootbunker 'Valentin'. Op dat moment hadden de geallieerden in ruime mate de soevereiniteit in het luchtruim boven het Duitse Rijk. Het was nauwelijks nog mogelijk om onderzeeërs op onbeschutte scheepswerven te bouwen.

In de bunker 'Valentin' zou aan de lopende band een nieuw type onderzeeboten geproduceerd worden - beschermd door metersdikke plafonds en muren. Dankzij deze onderzeeërs hoopte de NS-leiding om de aanvoerwegen van de geallieerden via de Atlantische Oceaan te kunnen onderbreken en zo een ommekeer in de Tweede Wereldoorlog te bereiken. Om die reden had het project 'Onderzeebootbunker Valentin' de hoogste prioriteit.

Honger, koude, uitputting

Op slechts twintig maanden tijd - van de zomer 1943 tot het voorjaar 1945 - ontstond in Bremen-Farge een scheepswerf voor onderzeeërs, ondergebracht in een bunker. Tot 10000 dwangarbeiders werkten dag en nacht onder hoogspanning op deze reusachtige bouwplaats: burgerlijke dwangarbeiders uit Oost- en West-Europa, krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie, Italiaanse militaire geïnterneerden, gevangenen uit concentratiekampen en bewoners van een werkopvoedingskamp van de Gestapo in Bremen. Deze werden ondergebracht in verschillende kampen, tot op zes kilometer van de bunker. De ondervoede en verzwakte mensen moesten voor de bouw van de bunker in ploegen van 12 uur bijzonder zwaar werk verrichten.

Ongeveer 1600 onder hen stierven aan de gevolgen van de lichamelijk uitputtende arbeid, ondervoeding en de onmenselijke leefomstandigheden in de kampen.

De namen van 1.144 slachtoffers zijn bekend.

Vernietiging en gebruik na de oorlog

In maart 1945 vernietigde een aanval van de Britse Royal Air Force het nog onafgewerkte deel van de bunker. Even later werd de bouw stilgelegd. In de bunker Valentin werd nooit een onderzeeër gebouwd.

Na de oorlog gebruikten de geallieerden de bunker als doel om bommen te testen. Sloopplannen haalden het niet, daarom werd de bunker een avontuurlijke speelplek voor de kinderen uit de omgeving. Op het einde van de jaren '50 nam het Duitse leger het voormalige kampterrein als oefenterrein in gebruik. In de jaren '60 kreeg de Duitse marine de bunker in bezit en gebruikte tot eind 2010 delen ervan als opslagplaats voor materiaal.

De weg naar de 'gedenkplaats'

Voor het eerst in zijn bijna zeventigjarige geschiedenis wordt de bunker sinds januari 2011 voor civiele doeleinden gebruikt. Uit de 'Bunker Valentin' werd een 'Denkort Bunker Valentin', een herinneringsteken. Diverse modulen zullen het mogelijk maken, dat bezoekers zich aktief en kritisch met het verleden, met het heden en met de toekomst van de bunker en zijn omgeving bezig kunnen houden.

De Senaat van de “Freie Hansestadt Bremen” heeft de “Landeszentrale für politische Bildung” de opdracht voor de opbouw en het bedrijf van het “Denkort Bunker Valentin” gegeven. De opening van het herinneringsteken heeft in november 2015 plaatsgevonden.

Bezichtiging

Een 1,5 km lange weg voert bezoekers over het terrein en door de bunker, langs aan 25 staties, die over de geschiedenis van deze plek informeren. Hij begint reeds aan het herinneringsteken “Vernietiging door werk” en voerdt door de hoofdingang naar het Informatiecentrum, dat zich aan de zuidzijde van de bunker bevindt.

Een multimediaguide in het duits en in engels, die U hier kunt uitlenen, zal U begleiden en biedt extra informatie over de verschillende staties.

U vindt in het Informatiecentrum bovendien een mediaal screenbord, die inlichting geeft over den geografische ontwikkeling van het geweldige bewapeningsplan, dat hier rondom de bunker “Valentin” vanaf het begin van de jaren dertig zou hebben moeten plaatsvinden. Bovendien een tentoonstelling met verdiepende informaties.

Entrée: gratis
Multimediaguide: verhuur tegen onderpand

Rondleidingen:
Rondleidingen kunnen in meerdere talen op aanvraag worden aangeboden.
Kontakt via mail@bunkervalentin.de of Telefoonnummer +49 (0)421 – 69 67 36 70

Openingstijden:
Informatie over de momentele openingstijden geeft de website www.denkort-bunker-valentin.de